Chuẩn độ là gì? Định nghĩa, nguyên tắc và công thức tính toán chuẩn độ
15 thg 8, 2023
Bài viết
Chuẩn độ là một trong những phương pháp lâu đời nhất để xác định nồng độ chất phân tích hóa chất. Cho đến nay, chuẩn độ vẫn được sử dụng rộng rãi trong hóa phân tích và phương pháp đã được phát triển rất hiện đại, dễ dàng và tinh vi. Ví dụ, chuẩn độ được dùng để phân tích nước uống hoặc xác định hàm lượng kim loại trong vật liệu làm pin. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn nhưng thông tin xoay quanh chuẩn độ bao gồm định nghĩa, những nguyên tắc, phân loại phương pháp và công thức để tính toán chuẩn độ.
Bài viết gồm những nội dung sau:
1. Chuẩn độ là gì?
Chuẩn độ được dùng để xác định nồng độ của một chất phân tích trong dung dịch mẫu. Để làm điều này, một dung dịch chuẩn với nồng độ biết trước, được gọi là dung dịch chuẩn độ, được thêm vào mẫu. Dung dịch chuẩn độ và chất phân tích phản ứng với nhau theo một tỉ lệ tương ứng. Nồng độ chất phân tích được tính toán bằng cách dùng lượng dung dịch chuẩn độ và kích cỡ mẫu. Bảng 1 liệt kê một số các thuật ngữ chuẩn độ thường gặp.
Thuật ngữ |
Định nghĩa |
Chất phân tích |
Chất cần xác định số lượng. |
Điểm kết thúc |
Điểm mà tại đó dừng phép chuẩn độ. Sự thay đổi màu hoặc một loại chỉ thị khác (ví dụ như giá trị pH) sẽ báo hiệu điểm kết thúc. Điểm kết thúc nên càng gần điểm tương đương càng tốt. |
Điểm tương đương |
Thể tích mà tại đó phản ứng giữa dung dịch chuẩn độ và chất phân tích được hoàn tất. |
Chất chỉ thị |
Một chất được dùng để chỉ thị điểm kết thúc chuẩn độ. Về mặt lịch sử, những chất này là chất chỉ thị màu. Ngày nay, điện cực hoặc các cảm biến khác đã thay thế các chất chỉ thị màu này. |
Chất chuẩn gốc |
Chất chuẩn gốc là chất đã được chứng nhận, có độ tinh khiết cao và ổn định. Chất chuẩn gốc được dùng để xác định nồng độ chính xác của dung dịch chuẩn độ. |
Chuẩn hóa |
Quy trình xác định nồng độ chính xác của dung dịch chuẩn độ. Tìm hiểu thêm về quy trình này tại bài viết «Cần xem xét điều gì khi chuẩn hóa dung dịch chuẩn độ». |
Dung dịch chuẩn |
Một thuật ngữ khác của dung dịch chuẩn độ. |
Dung dịch chuẩn độ |
Dung dịch với nồng độ biết trước được dùng để xác định nồng độ của chất phân tích. |
Đường cong chuẩn độ |
Đường cong thu được khi vẽ thể tích chuẩn độ đã dùng với tín hiện điện cực hoặc cảm biến. |
Phương trình chuẩn độ |
Công thức để tính toán nồng độ chất phân tích. Phương trình này phụ thuộc vào loại mẫu (lỏng hoặc rắn), tỉ lệ phản ứng và đơn vị được yêu cầu của kết quả. |
2. Nguyên tắc của chuẩn độ
2.1 Phản ứng của chất phân tích và dung dịch chuẩn độ
Chuẩn độ liên quan đến phản ứng hóa học giữa chất phân tích và dung dịch chuẩn độ khi xét theo khía cạnh nhận được kết quả là nồng độ chất phân tích. Dung dịch chuẩn độ được dùng là một dung dịch chuẩn có nồng độ cụ thể biết trước.